10 tips voor een klimaatvriendelijke tuin

Een klimaatvriendelijke tuin. Dat was één van onze wensen toen we een aantal jaren geleden zelf een huis lieten bouwen. We wilden duurzaam bouwen, gasloos met nul-op-de-meter en vooral veel ruimte en groen om ons huis. Een tuin waar wij plezier aan beleven, maar waar ook vogels, vlinders en insecten kunnen leven. En een tuin die dus klimaatbestendig en groen is. Maar hoe doe je dat? In dit blog deel ik mijn persoonlijke ervaringen met het realiseren van een klimaatvriendelijke tuin.

Tip 1: Schakel deskundigheid in

Toen ons huis in aanbouw was hebben we een tuinontwerp laten maken door een ervaren groenhovenier/-ontwerper met veel kennis van bomen en planten. Hij weet precies hoe tuinbeleving hoort te zijn en heeft veel kennis van groen en alle bomen- en plantensoorten.

Tip 2: Bedenk vooraf wat je wilt

Behalve dat we een wadi in onze tuin wilden met veel groen, hadden we nog veel meer wensen. We wilden een tuin vol vlinders, vogels en hommels en bijen. We wilden kleur in de tuin, in alle seizoenen. We wilden een paar parasolbomen bij het terras, maar wel onderhoudsvriendelijk. We wilden fruitbomen en -struiken. We wilden schaduw én zon. En we wilden geen houten erfafscheidingen. We wilden meteen volwassen planten hebben, geen ministruikjes die nog minimaal vijf jaar moeten groeien voordat ze wat beschutting geven. En we wilden een tiny forest. En hoewel onderhoud en tuinieren voor ons geen probleem is (sterker nog, ik ben gek op onkruid wieden, snoeien en tussen de planten zitten), moet het niet teveel werk zijn. We hadden nogal wat wensen dus.

Tip 3: Vang je regenwater op

Wij werden door de gemeente verplicht om op ons eigen terrein hemelwater op te vangen en te infiltreren in de bodem. Dit kan op verschillende manieren. Wij kozen voor een wadi met dry creek bedding en waarom dat lees je hier. Bij onze overkapping kozen we voor een regenton. Heb je meer dakoppervlak en is een wadi geen optie of heb je weinig ruimte? Dan zijn er ook ondergrondse regenwatertanks of rainblocks te koop.

Tip 4: Gebruik zo min mogelijk verharding

Verharding klinkt aantrekkelijk, maar heeft diverse nadelen (waterdoorlatendheid en wateroverlast) en ook aan verharding zit onderhoud (zoals groene aanslag en onkruid tussen de voegen). In een klimaatvriendelijke tuin beperk je de verharding zoveel mogelijk. En let je op de soort verharding. Zo kozen wij voor gebakken klinkers. Dat hoeft niet duur te zijn, want restpartijen zijn overal te krijgen en dan valt de prijs enorm mee. Klinkers zijn redelijk goed waterdoorlatend.

Alleen ons terras bestaat uit grote keramische terrastegels. Omdat rondom het terras groen aanwezig is, kan het regenwater afwateren in de tuin en een weg vinden de bodem in. Onze oprit bestaat uit een halfverharding met split in rasters. Dat is zeer waterdoorlatend en stevig genoeg om overheen te rijden. Ook houten vlonders of paadjes van schors zijn mooie klimaatvriendelijke opties.

Tip 5: Ga voor veel groen!

De temperatuur in een tuin met tuintegels ligt een stuk hoger dan een tuin met groen. Een gazon, bomen, heesters, planten en een vijver of wadi geven verkoeling. Vaste planten, bodembedekkers zoals sedum en boomschors zijn zeer onderhoudsvriendelijk.

En vergeet niet dat hoe meer planten je hebt, hoe minder onderhoud er is omdat onkruid geen kans krijgt. Plant dus je borders lekker vol. Het liefste met bloemen die aantrekkelijk zijn voor vlinders, hommels, bijen en libellen. Er gaat niets boven een heerlijk geurende tuin die gonst van de bijen en waar het gefladder van de vlinders en de kleurrijke bloemen een lust voor het oog is.

Tip 6: Zorg voor bomen in je tuin

Wij hebben maar liefst vijftien bomen in de tuin en eerlijk gezegd had ik er nog wel meer gewild. Bomen geven kleur aan je tuin, de bloesems zijn prachtig om te zien en ideaal voor bijen en de vruchten zijn een voedselbron voor vogels. Daarnaast zijn de bomen fijne schuilplekken voor vogels. Heb je een kleine tuin? Kies dan voor leibomen op de erfgrens.

Denk ook eens aan fruitbomen in je tuin. Fruitbomen geven prachtige bloesems in het voorjaar en zijn erg aantrekkelijk voor bijen en belangrijk voor de biodiversiteit. In het najaar geniet je van heerlijk fruit uit eigen tuin.

Natuurlijk zorgen de bomen voor schaduw en koelte. Maar bomen bieden nog veel meer voordelen. Ze filteren fijnstof en CO² uit de lucht, verhogen de belevingswaarde, beperken de opwarming en nog veel meer. De Bomenwacht Nederland maakte een bomenposter die alle voordelen van bomen toont.

Tip 7: Kies klimaatvriendelijke beplanting

Houd rekening met de klimaatveranderingen en kies voor klimaatvriendelijke beplanting. Klimaatvriendelijke beplanting is beplanting dat goed tegen droogte en hitte kan. Zo kozen wij bij ons terras voor dakmoerbeien. Deze geven veel schaduw door de grote bladeren. Bovendien kunnen moerbeien goed tegen droogte en groeien ze snel. Ideaal dus voor de warme hete zomers die we gaan krijgen. Maar ook amberbomen, platanen, haagbeuken en honingbomen kunnen goed tegen droogte en hitte.

Klimaatvriendelijke vaste planten zijn vlinderstruiken, lavendel, siergrassen, kattenkruid, zonnehoed, salvia, verbena, hybiscus, distels, vrouwenmantel en anjers. Dit zijn ook allemaal planten die vlinders en bijen heel aantrekkelijk vinden en dus goed zijn voor de biodiversiteit. En hoe beter de planten in je tuin bestand zijn tegen droogte, des minder je hoeft te bewateren.

Tip 8: Zo zuinig mogelijk bewateren

Als je dan toch moet bewateren, kies dan voor regenwater uit je regenopvangtank of regenton. Je kunt ook kiezen voor een grondwaterbron en daar een beregeningssysteem met druppelaars op aan te sluiten. Dat is altijd nog beter dan leidingwater en de druppelaars zorgen voor een gereguleerde afgifte van het water. En bewateren doe je dan natuurlijk in de avond of nacht. Overdag verdampt al het water gelijk.

Tip 9: Gebruik duurzame materialen

Voor een klimaatvriendelijke tuin zijn groene erfafscheidingen het beste. Een groene haag(beuk) of een hekwerk met klimop zijn een paradijs voor vogels en insecten en dus goed voor de biodiversiteit. Maar als je dat niet ziet zitten en toch voor een houten schutting kiest, gebruik dan minimaal duurzaam hout met FSC keurmerk. Dat geldt ook voor houten vlonderterrassen, tuinhuisjes en overkappingen. Of kies voor afvalhout dat elders vrij komt. Daar kun je hele mooie dingen van maken. En met een stevige constructie kun je op het dak ook nog sedum of zonnepanelen (of een combi) realiseren.

Kies bij tuinverlichting voor LED-lampen, bij voorkeur op zonne-energie.

Tip 10: Zorg voor dierenverblijven

Hang vogelhuisjes, mussenflats, insectenhotels op en zet hommelhotels en egelvoederplaatsen neer. Ook waterbakjes of een vijver mogen niet ontbreken in jouw klimaatvriendelijke tuin, want alle vogels en insecten hebben water nodig. Let er op dat je de hotels op de juiste plek situeert. Insecten houden van warme zonnige plekken en hommels willen een verblijf dichtbij de grond in de schaduw. Vogels willen hoog en veilig kunnen invliegen en egels houden van een rommelig beschut hoekje. Zorg er voor dat je tuin niet netjes aangeharkt en blad vrij is. Juist de bladresten zorgen voor leven in je tuin.

Heb je een kleine tuin of is je tuin al aangelegd?

Heb je een kleine tuin of is je tuin al aangelegd? Begin dan klein. Door bijvoorbeeld op de erfgrens een leiboom aan te planten of door eenjarige planten te vervangen door klimaatbestendige vaste planten. Ga je je schutting vervangen? Kijk dan naar een groen of duurzamer alternatief. Heb je een regenpijp die de grond in gaat? Sluit hem aan op een regenton en vang het water op. Heb je een trampoline in je tuin? Koppel je hemelwaterafvoer af en laat hem afwateren op het gat onder je trampoline. Voor elke tuin zijn mogelijkheden te bedenken. Heb je veel verharding? Haal een klein stukje weg en zet er een onderhoudsvriendelijke plant in.

Hoe klimaatvriendelijk is jouw tuin?